Twórca psychologii analitycznej
Carl Gustav Jung
Zakres psychologii osobowości
Psychoanalityczne koncepcje osobowości
Psychologia analityczna
Psychologia analityczna powstała z klasycznej koncepcji psychoanalitycznej. Psychologia analityczna kładzie silny nacisk na istnienie nieświadomości jednostki i nieświadomości kolektywnej. W obrębie nieświadomości kolektywnej składowane są doświadczenia wszystkich przeszłych pokoleń oraz ludzi obecnie żyjących. Nieświadomość kolektywna zawiera podstawowe wzorce reagowania, myślenia, przeżywania i zachowania człowieka, nazywane archetypami.
Archetypy
Archetypy to pierwotne idee, wynikające z dziedzictwa nieświadomości kolektywnej, dostępne dla wszystkich ludzi, poruszające związane z naturą człowieka
- Anima - kobiecy archetyp osobowości w psychice mężczyzny
- Animus - męski archetyp osobowości w psychice kobiety
- Persona (maska) - archetyp adaptacji człowieka do modelu kulturowego
- Cień - archetyp popędów zwierzęcych, tworzących w świadomości treści nieakceptowane społecznie
Archetypy przejawiają się przez ludzkie wyobrażenia o dobru, złu, naturze, narodzinach, śmierci itp. Są uniwersalnymi kulturowo, wrodzonymi wzorcami świadomych lub nieświadomych zachowań i predyspozycjami do interpretowania świata w określony sposób.
Jaźń
Jaźń jest całością osobowości i procesów psychicznych, jest celem działań ludzkich i motywatorem ich podejmowania w dążeniu do pełni, doskonałości i jednostki.
Osiągnąć harmonię i stać się całością można w procesie indywiduacji, czyli procesie rozwoju świadomych i nieświadomych aspektów osobowości oraz ich integracji. Indywiduacja wiąże się z koniecznością zjednoczenia przeciwstawnych sił, ścierających się wewnątrz jednostki.
Struktura osobowości
Energia psychiczna tworzy kompleksy, będące zbiorem myśli, uczuć i zachowań dotyczących danego obiektu. Kompleksy mogą być częściowo nieuświadomione. Różnice między ludźmi, wynikające z ich doświadczeń, wyrażają się przez kompleksy indywidualne i kolektywne.
Psychologia analityczna wyróżnia typy osobowości, które zdeterminowane są postawami i funkcjami. Postawy oznaczają zewnętrzne (ekstrawersja) lub wewnętrzne (introwersja) ukierunkowanie człowieka. Funkcje psychiczne powiązane są z myśleniem, czuciem, percepcją i intuicją. Dominująca postawa i dominująca funkcja określają typ osobowości.
Kluczowe pojęcia
archetyp, funkcja psychiczna, indywiduacja, kompleks, postawa psychiczna, nieświadomość kolektywna
Bibliografia
Oleś, P. (2016). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar