Bartosz Stolarki
Opracowanie treści
Nina Wilk
Opracowanie merytoryczne
Zapamiętywanie
Zapamiętywanie to inaczej zapisywanie nowych informacji w pamięci. Jest to możliwe dzięki mechanizmowi kodowania. Definiowane jest ono jako automatyczny proces tworzenia reprezentacji informacji w pamięci. Mechanizm ten występuje w pamięci sensorycznej i krótkotrwałejoraz jest konsekwencją procesów spostrzegania informacji. Kodowanie zależy także od bodźca, który ma być zapamiętany. Możliwe jest tworzenie kodów wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych, smakowych i węchowych. Kodowanie samo w sobie, mimo że prowadzi do powstawania śladów pamięciowych, nie jest tym samym co zapamiętywanie. Procesy te różnią się poziomem analizy. Kodowanie można analizować na poziomie fizjologicznym, neurochemicznym i psychofizycznym. Zapamiętywanie to proces analizowany wyłącznie na poziomie psychologicznym. Różnią się one także wpływem człowieka na jego przebieg. Przy kodowaniu jest on nieznaczny. Natomiast zapamiętywanie to proces pod dużą kontrolą jednostki.
Przechowywanie
Przechowywanie to okres pomiędzy zapamiętaniem treści a jej odtworzeniem. Funkcjonuje on odmiennie w pamięci krótkotrwałej i w pamięci trwałej.
- W pamięci krótkotrwałej ślad pamięciowy opiera się na aktywności zamkniętych obwodów neuronowych. Informacja krąży po obwodzie przez pewien czas. Następnie impulsy nerwowe mogą zniknąć (zapominanie informacji) bądź utrwalić się (zapamiętanie informacji). Drugie podejście mówi, że w pamięci krótkotrwałej, przechowywanie związane jest z wykonywaniem powtórek wewnętrznych, które wydłużają czas przechowywania informacji oraz ułatwiają jego przenoszenie do pamięci trwałej.
- W pamięci trwałejsposób lokowania danych w pamięci może zależeć od tego, czy są one przechowywane w pamięci deklaratywnej, czy niedeklaratywnej. Ma również znaczenie, czy dane są lokowane w pewnych strukturach znaczeniowych, czy w systemie istniejących nawyków. Informacje, które wpadają do pamięci trwałej, ulegają procesowi asymilacji i dopasowują się do istniejących struktur poznawczych, które zdolne są do przyjmowania informacji.
Odtwarzanie
Odtwarzanie to proces dotyczący informacji zawartych w pamięci trwałej. Odtwarzanie odbywa się za pomocą dwóch głównych sposobów: przypominania i rozpoznawania.
- Przypominanie polega na samodzielnym przywoływaniu treści z pamięci
- Rozpoznanie następuje, kiedy osoba ma za zadanie rozpoznać, czy materiał jej prezentowany jest zgodny z tym, co wcześniej zapamiętała
Przykład
Odpowiedzi na pytania w teście z pytaniami zamkniętymi aktywują rozpoznanie. Natomiast pytania otwarte na egzaminie aktywują przypominanie.
Występują 3 główne odmiany przypominania:
- Seryjne - oprócz treści ważna jest także kolejność nauczonych informacji.
- Swobodne - liczy się samo odtworzenie zbioru, kolejność nie ma znaczenia
- Z podpowiedziami - osoba ma do dyspozycji wskazówki mające jej pomóc w odtworzeniu informacji.
Bibliografia
Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B., Wichary, S. (2020). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN