Robert Cloninger
Twórca psychobiolgicznego modelu temperamentu
Psychobiologiczny model temperamentu ma początki w badaniach nad populacją doświadczającą lęku poznawczego i somatycznego (osoby zdrowe oraz pacjenci psychiatryczni, spośród różnych populacji). Lęk poznawczy zdefiniować można jako negatywny stan z poczuciem zmęczenia i napięcia, stresu, poczuciem niepewności. Lęk somatyczny są to fizyczne dolegliwości, którym współtowarzyszą problemy z koncentracją i pamięcią, a także ogólne przestraszenie.
Wg psychobiologicznego modelu temperamentu, osoby wykazujące się lękiem poznawczym unikają nowości oraz obawiają się zagrożeń. Cechuje je niska tolerancja na stres. Osoby przeżywające lęk somatyczny charakteryzują się poszukiwaniem nowości i impulsywnością. Cechuje je niski próg bólu, ale dobrze radzą sobie z nowymi bodźcami.
Wymiary temperamentu
-
Unikanie szkody
Unikanie szkody to tendencja do uczenia się unikania kary, brak nagród lub nowości -
Poszukiwanie nowości
Poszukiwanie nowości jest to motywacja do intensywnego zaangażowania w poszukiwanie i eksplorację nieznanych bodźców -
Zależność od nagrody
Zależność od nagrody to tendencja do zachowań dostarczających nagrodę, szczególnie w postaci uznania społecznego -
Wytrzymałość
Wytrzymałość uznano pierwotnie za składnik zależności od nagrody, po licznych analizach wyodrębniono jako czwarty wymiar temperamentu
Cechy charakteru
-
Samokierowanie
Samokierowanie to zdolność kierowania i dostosowywania własnego zachowania w celach adaptacyjnych -
Autotranscendencja
Autotranscendencja to umiejętność związana z duchowością, zdolność poczucia się częścią wszechświata -
Skłonność do współpracy
Skłonność do wpsółpracy to zdolność do rozpoznawania i akceptowania zachowań innych