Teoria podstawowych zdolności umysłowych
Teoria podstawowych zdolności umysłowych zakłada istnienie siedmiu czynników nazywanych zdolnościami podstawowymi.
-
Rozumienie słów
zdolność rozumowania definicji oraz tekstu pisanego -
Płynność słowna
umiejętność łatwego i szybkiego dobierania słów i ich poprawnego użycia w kontekście -
Zdolności liczbowe
zdolność do wykonywania operacji arytmetycznych -
Zdolności przestrzenne
wyobrażania przestrzennego oraz umysłowego przekształcania figur -
Zdolność rozumowania
umiejętność rozumowania indukcyjnego i dedukcyjnego -
Pamięć
zdolność odtwarzania zapamiętanych informacji -
Szybkość spostrzegania
umiejętność poprawnego rozpoznawania obiektów oraz dostrzegania ich podobieństw i różnic
Model struktury intelektu
Model struktury intelektu zakłada istnienie trzech aspektów inteligencji, którymi opisać można każdą zdolność – operacji, treści (materiału) i wytworu.
-
Operacje
aspekt procesów poznawczych, dotyczący przetwarzania informacji -
Treści
aspekt dotyczący treści informacji -
Wytwory
formalny aspekt informacji
Model struktury intelektu jest teorią o dużej ilości wad, pośród których najistotniejszą jest ignorowanie powiązania ze sobą i interakcji różnych zdolności.
Teoria wielu inteligencji (inteligencja wieloraka)
Teoria wielu inteligencji wyróżnia istnienie siedmiu równorzędnych, jakościowo różnych rodzajów inteligencji, posiadających genezę w uwarunkowaniach biologicznych. Role poszczególnych rodzajów inteligencji przejawiają się w konkretnych formach działalności, przy czym pozostają one w stałej interakcji.
-
Inteligencja językowa
rodzaj inteligencji dotyczącej zdolności językowych, zdolność uniwersalna -
Inteligencja logiczno-matematyczna
rodzaj inteligencji obejmujący zdolności matematyczne i logiczne, ujawniający się poprzez rozumowanie indukcyjne -
Inteligencja przestrzenna
rodzaj inteligencji umożliwiający tworzenie umysłowych reprezentacji przestrzennych i operowania nimi -
Inteligencja muzyczna
rodzaj inteligencji ujawniający się przez zdolności muzyczne, silnie uwarunkowana ewolucyjnie -
Inteligencja cielesno-kinestetyczna
rodzaj inteligencji związanej ze zdolnością ruszania się i wykorzystania zmysłu dotyku -
Inteligencja interpersonalna
rodzaj inteligencji dotyczącej umiejętności komunikowania się i kooperacji -
Inteligencja intrapersonalna
rodzaj inteligencji podobnej do inteligencji interpersonalnej, z tym że zdolności skierowane są do wewnątrz
Teoria wielu inteligencji, pomimo poparcia badaniami naukowymi, nie posiada wystarczającego, rzetelnego materiału empirycznego.