Bartosz Stolarki
Opracowanie merytoryczne
Nina Wilk
Opracowanie treści
Zależność i niezależność od pola percepcyjnego (Witkin)
Badania nad stylem poznawczym związane są z percepcją pionu w przestrzeni przy zakłóceniu bodźców wzrokowych, eksponowanych w różnych pozycjach w stosunku do pionu. Badanym pokazywane były przez krótki czas pojedyncze figury geometryczne, a po nich bardziej złożone figury, w które wkomponowane były figury pokazywane wcześniej. Zadanie polegało na zidentyfikowaniu początkowo eksponowanej figury w złożonym polu percepcyjnym. W kryteriach oceny pionu wystąpiły różnice indywidualne- jedni badani kierowali się wyłącznie sygnałami z otoczenia, inni badani uwzględniali również sygnały płynące z własnego organizmu. Część badanych szybko rozpoznawała kształt pierwotnego bodźca, co świadczyło o niezależności od pola a inni skupiali się na eksponowanym bodźcu percepcyjnym i kierowali się sygnałami zewnętrznymi, byli więc zależni od pola.
Różnice w stylu zależnym-niezależnym wynikają z procesu socjalizacji w społeczeństwie, z tego powodu występują w tej materii różnice międzypłciowe. Na etapie przedszkolnym dominuje zależność od pola. Wraz z kolejnymi etapami rozwoju bardziej znacząca staje się niezależność od pola, która następnie w okresie starości ustępuje miejsca zależności od pola.
Opierając się na badaniach, Witkin stwierdził, że osoby niezależne od pola są bardziej świadome swoich potrzeb, emocji, atrybutów, które uznają za własne i niezależne od tych doświadczanych przez inne osoby. Ich poczucie Ja jest bardziej analityczne. To pozwala na wykształcenie się własnego wewnętrznego układu odniesienia, który wykorzystywany jest później w funkcjonowaniu społecznym. Osoby identyfikowane jako zależne od pola mają mniej zróżnicowane wewnętrzne układy odniesienia i wykazują większą płynność między Ja i nie-Ja. Postać Ja u osób zależnych od pola jest bardziej globalna, co wynika z rozwojowo uwarunkowanego procesu różnicowania psychologicznego.
Bibliografia
Strelau, J. (2023). Różnice indywidualne. Historia – determinanty – zastosowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar